سخنی با فرماندار جدید مراغه (3 و آخر)

یادآوری :
در قسمت دوم این نوشتار ضمن بازخوانی فرازهایی از سخنان استاندار محترم استان آذربایجان شرقی مبنی بر اینکه باید طوری برنامه ریزی کنیم که بتوانیم بدون اتکاء به پول نفت و اعتبارات دولتی استان خود را اداره کنیم ... به ضرورت تدوین برنامه ریزی برای جبران عقب ماندگی های این شهر ، تأکید ورزیدیم و خاطر نشان کردیم که مهم ترین و اساسی ترین علت و عامل توسعه نیافتگی مراغه ضعف مدیریت و فقدان مدیران دلسوز و برنامه محور در رأس امور این شهر در ادوار گذشته می باشد ...
و اما از آنجا که بحث ما حول محور توسعه و ابعاد گوناگون آن دور می زند ، لذا لازم است توضیح مختصری درباره ی معنا و مفهوم واقعی این واژه و موارد مرتبط با آن ارایه دهیم .
توسعه در لغت ، به معنای رشد تدریجی در راستای پیشرفته تر شدن ، قدرتمندتر شدن و حتی بزرگ تر شدن است . « برگرفته از فرهنگ آکسفورد » .
طبق یک تعریف کلی ، توسعه فرایندی است که دگرگونی های اساسی در ساخت نهادهای اجتماعی و اداری و نیز دیدگاه های عمومی را شامل می شود .
توسعه ، ابعاد گوناگونی را در برمی گیرد ؛ که از آن جمله می توان به تسریع رشد اقتصادی ، گسترش صنعت و تجارت ، کاهش فقر ، بیکاری و نابرابری ، بهبود وضع معیشت مردم ، ارتقاء سطح فرهنگ عمومی ... و در نهایت ایجاد نظام اقتصادی مبتنی بر عدالت و افزایش مشارکت مردم در امور جامعه اشاره نمود .
شاخصه های مهم توسعه عبارتست از : نرخ درآمد ناخالص داخلی ، سرانه ی آموزش و درمان ، نسبت اشتغال ، امید به زندگی و توزیع عادلانه ی ثروت .
با توجه به گستردگی مفهوم توسعه ، این مفهوم در شاخه های گوناگون تقسیم بندی می شود که شامل : توسعه ی انسانی ، توسعه ی اقتصادی و اجتماعی ، توسعه ی فرهنگی و توسعه ی سیاسی می باشد .
هدف اصلی توسعه : ایجاد محیطی برای مردم است ،که در آن بتوانند ، از زندگی طولانی ، سالم وخلاق لذت ببرند .
توسعه زمانی به مفهوم واقعی کلمه تحقق می یابد ، که مجموعه ی نظام اجتماعی ، هم آهنگ با نیازهای متنوع اساسی و خواسته های مردم و گروه های اجتماعی داخل نظام ، از خدمات مطلوب در ابعاد مادی و معنوی بهره مند گردند ...
حال که با معنا و مفهوم توسعه و ابعاد گوناگون آن تا حدودی آشنا شدیم ، باید به بینیم مراغه در شرایط کنونی تا چه حد می تواند این مفهوم را افاقه کند ؟
در یک نگاه واقع بینانه به وضعیت مراغه ، بخوبی در می یابیم که این شهر طی سال های متمادی از تحولی که بتوان عنوان توسعه را به آن اطلاق کرد برخوردار نبوده و درمقایسه ی شهرهای همطراز و بلکه پایین تر از خود ، یک شهر توسعه نیافته محسوب می شود .
در بعد اقتصادی ، مراغه با وجود ظرفیت های لازم برای ایجاد واحدهای بزرگ صنعتی - تولیدی و اشتغالزا و استعداد کافی برای اجرای طرح های مهم و اساسی در حوزه های مختلف ، از جمله کشاورزی - گردشگری و صنایع دستی ، متأسفانه نتوانسته است به یک توسعه ی اصولی در این زمینه ها دست یابد .
در بعد اجتماعی نیز گرفتار انواع آفت ها و آسیب های اجتماعی مانند : نرخ بالای بیکاری ، معضل اعتیاد ، ناهنجاری های رفتاری و قانون شکنی بوده و در جهت مقابله ی با این آسیب ها گام های مفید و مؤثری برداشته نشده است .
از نظر سایر فاکتورها و مؤلفه ها ، نظیر : سرانه ی آموزش - سرانه ی درمان و امید به زندگی مراغه طی سالیان متمادی به استانداردهای قابل قبولی دست نیافته و سهم این شهر از موارد فوق بمراتب اندک و ناچیز بوده است .
در مجموع ، اگر نگوئیم مراغه طی دوره های مختلف مدیریتی از مسیر توسعه و پیشرفت منحرف شده است ، به جرأت می توان ادعا کرد که حرکت آن در این مسیر بمراتب کند و سطحی بوده و مدیران ذیربط نخواسته و یا نتوانسته اند ، در راستای عمل به رسالت و مسئولیت خود به این حرکت سرعت قابل توجهی ببخشند و این شهر را که مجد و عظمت آن دیر زمانی زبانزد خاص و عام بوده است ، به جایگاه اصلی خود نزدیک کنند .
آقای فرماندار ! برای دوری گزیدن از اطاله ی کلام و با این فرض که جنابعالی با یک بررسی جامع و فراگیر اطلاعات و آگاهی های لازم را درباره ی وضعیت کلی مراغه کسب خواهید کرد ، از ورود به جزئیات و برشمردن مصداق های توسعه نیافتگی این شهر صرفنظر می کنم و با اشاره ای گذرا به برخی ضرورت ها و راهکارهای برون رفت از وضعیت موصوف دفتر این یادداشت را تا باز شدن دفتری دیگر فرو می بندم .
-1 از آنجا که اصلی ترین علت و عامل توسعه نیافتگی مراغه طی سالیان دراز ضعف مدیریت و فقدان مدیران دلسوز و برنامه محور در رأس امور بوده است ، لذا اصلاح ساختار اداری و تقویت بدنه ی مدیریت این شهر از ضرورت و اولویت ویژه ای برخوردار است .
-2 ترسیم افق های توسعه و تدوین یک استراتژی جامع برای نیل به اهداف توسعه مراغه.
-3 برنامه ریزی برای رفع موانع سرمایه گذاری ، حمایت از سرمایه گذاران و جذب و هدایت سرمایه های بخش خصوصی به سمت تولید و اشتغال ، لازم به ذکر است : چه بسا سرمایه گذران بومی که در اثر بهانه جویی ها و مانع تراشی های مدیران و کارگزاران ، از سرمایه گذاری در این شهر صرفنظر نموده و سرمایه ی خود را به شهرهای دیگری انتقال داده اند .
-4 لزوم تشکیل کارگروه های تخصصی در حوزه های مختلف برای بررسی مشکلات و ضعف ها و ارایه ی راهکارهای لازم جهت برون رفت از وضعیت موجود .
-5 استفاده ی جدی از تجربیات و نقطه نظرات نخبگان - دانشگاهیان - صاحب نظران و مدیران بازنشسته ، در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری ها .