استمدادی دو باره ا ز مسئولان و حامیان میراث های فرهنگی برای نجات تاریخ مراغه ازخطر نا بودی

گویی طراحان و مجریان پروژه­ ی احداث مجتمع تجاری در اطراف و محدوده ی حریم قانونی برج های کبود و مدور مراغه، عزم خود را جزم کرده اند تا با نادیده گرفتن هشدار های کارشناسان درباره ی ممنوعیت این گونه ساخت و ساز ها ، در فاصله ای اندک از آثار و ابنیه ی تاریخی و بدون توجه به اعتراضات مکرر اقشار مردم و انجمن های حامی میراث های فرهنگی و انعکاس گسترده ی آن در مطبوعات سراسری و محلی و ... همچنان به ساخت و ساز های غیر قانونی و غیر کارشناسی در این محدوده و محصور کردن این برج­ ها درورای حصار­های رفیع، ادامه دهند ؛ حتی اگر به قول خبرنگار روزنامه ی جام جم این روند به تخریب تاریخ مراغه منجر شود.

خوانندگان این سطور لابد به خاطر دارندکه برخی از مسئولان در سال های گذشته ، با نوید اجرای پروژه ی آزاد سازی این دو اثر برجسته ی تاریخی، از ورای سازه های قدیمی ، از این پروژه به عنوان یک دستاورد بزرگ و یک هدیه ی ارزنده برای مردم ، یاد کردند و ضمن تاکید بر مزیت های استثنائی آن، وعده دادند : با تملک و تخریب واحد های مسکونی و تجاری اطراف برج­ ها تا شعاع چند صد متری و ایجاد فضای باز و حداکثر تاسیسات کم ارتفاع با کاربری فرهنگی در این مکان ،‌ برای استفاده ی گردشگران داخلی و خارجی، این آثار را که سال های متمادی در میان حصار ها و ساز های قدیمی محبوس بودند ، آزاد ساخته و در معرض دید عموم قرار دهند. آن­ان حتی وعده کردند : ساختمان بانک ملی و شماری از مغازه های خیابان خواجه نصیر جنوبی را تخریب کنند، تا برج ها از چهار طرف قابل رویت باشند.

این وعده ها در ابتدا موجی از شادی و شعف در شهروندان فرهیخته و فرهنگ دوست مراغه ای ایجاد کرد و آنان را به اجرای پروژه ای امیدوار ساخت که از سال ها پیش به ضرورت آن تاکید می ورزیدند و با استفاده ی از هر فرصتی از مسئولان خود می خواستند، پروژه ­ی مورد نظر را صرفا با کاربری فضای باز و با رعایت کلیه ­ی اصول و معیاری مرتبط با میراث های فرهنگی و هماهنگی های لازم با کارشناسان ذیربط به مرحله ی اجرا و عمل در آورند. مردم مراغه با آگاهی از اهمیت و ارزش تاریخی برج­ های دوقلو و این که این دو اثر باز مانده از دوره ی ایلخانیان که در سال 1310 جزو اولین گروه آثارتاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و برای آن ها حداقل 75 متر حریم قانونی معین شده است ؛ همواره مراقب بودند که مبادا در اجرای پروژه ی مورد بحث انحراف یا اشتباهی رخ دهد و در اثر بی مبالاتی مجریان پروژه گزندی به این آثار برسد ؛کما این که در سال 82 شماری از اقشار مردم این شهر با اطلاع از واگذاری بخشی از محوطه ی برج ­ها به یک موسسه ی قرض الحسنه ، با تجمع در محل و اعتراض شدید به این حرکت ، اتخاذ کنندگان این رویکرد را از تصمیم خود منصرف نمودند ؛ اما دیری نپایید که شرکت عمران - بهسازی مراغه با مشارکت شهرداری این شهر، به بهانه ­ی اجرای پروژه­ ی آزاد سازی برج ­های دو قلو، با تملک دو باب مدرسه­ ی فعال قدیمی در دو سوی برج ها و تصرف بخش هایی از محوطه ی مسجد شهدا که همگی از املاک موقوفه بوده و بر اساس فتاوی مراجع عظام ، هرگونه دخل و تصرف و نقل و انتقال در آن ها شرعا حرام است؛ اقدام به ساخت مجتمع تجاری «در سه طبقه» در محدوده ی حریم این آثار نموده و فاز اول آن را در میان اعتراضات گسترده ی مردم و انجمن های حامی میراث های فرهنگی به پایان رسانیدند و اکنون باتخریب مدرسه ی توحید زنگ شروع فاز دوم را با به کارگیری ماشین آلات سنگین در چند قدمی این دو اثر تاریخی به صدا در آورده­ اند. تا قدیمی ترین و ارزنده ترین آثار تاریخی این شهر را بیش از پیش در واری حصارهای حصین و توده ها یی از آهن و آجر و سیمان محبوس کنند و از این طریق به سودی سرشار دست یابید . لازم به یاد آوریست که آیت ا... آقای حاج شیخ علی ارومیان در مورخه ی 29/5/1385 طی نامه ای به رئیس اداره ­ی اوقاف و امور خیریه ی مراغه، با اشاره ­ی به تحرکات ساختمانی در بخشی از محوطه ی مسجد شهدا «به طول مسجد و عرض 8 متر » این اقدام را تصرف عدوانی و از مصادیق محاربه ی با خدا ، مسلمانان و نظر واقف دانسته و ایشان را موظف به باز پس گیری این بخش و الحاق آن به مسجد نموده است ... مسأله ی قابل تأمل و بلکه سئوال برانگیز در این رویداد تأسف بار؛ بی تفاوتی و سکوت طولانی مسئولان ذیربط در قبال تداوم تخلفات و انحرافات فوق الذکر است. متأسفانه شماری از مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که تا دیروز مدعی بودند: در صورت مشاهده ی هر گونه تخلف یا انحراف در اجرای پروژه­ ی آزاد سازی برج های دو قلوی مراغه ، با آن به شدت برخورد خواهند کرد ؛ امروز به رغم مشاهده ی تداوم این تخلفات، آشکارا سکوت می کنند و کوچک ترین عکس العملی در این زمینه از خود نشان نمی دهند! سازمان های مردم نهاد و انجمن های مدافع میراث های فرهنگی ، از جمله: انجمن مفاخر معماری ایران نیز با وجود و عده­ ی برخورد قانونی با تحرکات ساختمانی در چند قدمی برج های دو قلو اکنون با وجود تداوم این تحرکات ، ناباورانه سکوت اختیار نموده اند. همچنین فرماندار محترم مراغه که بارها مخالفت خود را با احداث مجتمع تجاری در چند قدمی آثار تاریخی مراغه اعلام نموده اند. اکنون محبوس شدن این آثار را در حصار سازه­ ها به تماشا نشسته اند و در این مورد اقدام بازدارنده ­ای به عمل نمی آورند. مسئولان نظارتی اعم از نماینده ی محترم مردم در مجلس شورای اسلامی و اعضای محترم شورای شهر نیز که مسئولیت نظارت بر اجرای مصوبات و صیانت از سرمایه های عمومی را به عهده دارند، با تأسی از سایر مسئولان ، در قبال این رویداد مهم ، موضع بی طرفی اتخاذ نموده اند و اجازه می دهند : اجرای پروژه ای­ که تحت عنوان و با هدف آزاد سازی برج­ های دوقلو، از قید سازه های قدیمی و ایجاد فضای باز در اطراف آن ها به تصویب رسیده است. این چنین به انحراف کشیده شود و مسببین آن با ترجیح منافع شخصی به مصالح عمومی، آثار ارزشمند تاریخی ما را مورد تاخت و تاز و در معرض آسیب ­های جدی قرار دهند...

اینک با طرح این پرسش که دلیل سکوت مسئولان ذیربط در قبال تخلفات و بلکه جرایم مورد اشاره که هر یک در نوع خود مصداق بارز قانون شکنی و سرپیچی از مقررات بوده و قابل پی گیری در مراجع و محاکم قضائی است ، چیست؟ از کلیه ی مسئولان اجرایی و نظارتی ، انجمن های مدافع میراث های فرهنگی و دلسوزان و علاقمندان به آثار و ابنیه ی تاریخی در سراسر کشور برای چندمین بار، در جهت جلوگیری از تداوم ساخت و سازها در اطراف و محدوده ی حریم قانونی برج های کبود و مدور مراغه و آسیب های ناشی از آن و در یک کلام نجات تاریخ مراغه از خطر نابودی استمداد می طلبیم . باید بخاطر داشته باشیم که امکان بازگشت به دوره ی ایلخانیان و ایجاد دوباره ی این برج ها در جای دیگر حتی در تصور نمی گنجد.