آیاحق گرفتنی است ؟ " قسمت پنجم "

3- احترام به قوانین...

زندگی اجتماعی به قانون نیاز دارد. نیاز به قانون زمانی بیشتر احساس شد که جوامع به طبقات مختلف اجتماعی تقسیم شدند و درنتیجه تضادها در منافع افراد آشکار­تر شد. از آن موقع بود که قانون به عنوان یک نیروی ویژه در جهت جلوگیری از شدت گرفتن تضادها در جوامع به کار گرفته شد و افراد مکلف به رعایت آن شدند.

قانون مقوله ­ای­ست که در جریان عمل اجتماعی و به وسیله ی مردم پدید می­ آید. قانون عامل مهمی است که به رفتار انسانی نظم می ­بخشد و شخص را مکلف می­ کند تا خود را به سطح یک عضو آگاه اجتماعی برساند و مصالح کلی جامعه را بر منافع فردی ترجیح دهد. قانون اعمال فرد را به دقت ارزیابی می­ کند و در عین دفاع از آرمان­ های مشروع و منطقی مردم، انحراف را به سختی محکوم می­ کند. در نبود قانون ناهنجاری­ های اجتماعی زمینه ­ای مناسب برای رشد می­ یابند و معیارهای انسانی توسط سودجویان و انحصار­طلبان لگد کوب می ­شوند.

نظم عمومی و عدالت اجتماعی هنگامی در جامعه به تحقق می­ پیوندد که اکثریت مردم، حاکمیت قانون را در شئون مختلف زندگی خود به رسمیت بشناسند و به آن به عنوان میثاق مورد توافق عمومی احترام قایل شوند.

آموزش و تبلیغ قانون در سطوح مختلف جامعه می­ تواند درک درست قوانین را گسترش دهد و افکار عمومی را برای پذیرش و تأیید حاکمیت قانون آماده ­تر سازد. در جوامع پیشرفته ضرورت احترام به قوانین و رعایت مقررات، طی برنامه­ های گسترده­ ای به مردم آموزش داده می ­شود. در این گونه جوامع علاوه بر تدریس قوانین در مدارس و دانشگاه ­ها، اهمیت قانون و لزوم توجه به مقررات، از طریق مطبوعات و سایر رسانه­ ها مستمراً به مردم گوشزد می­ شود. متاسفانه در کشور ما تاکنون به این امر مهم بهای لازم داده نشده و اکثریت مردم حتی از ابتدایی ­ترین قوانین جامعه ی خود که ممکن است هرروز با آن­ ها سروکار داشته باشند بی ­اطلاعند و یا توجهی به آن­ ها نمی­ کنند. که از آن جمله می ­توان به مقررات راهنمایی و رانندگی، قانون چک، قانون دیات، قانون ازدواج و طلاق و ... اشاره نمود. نگاهی کوتاه به انبوه پرونده­ های قضایی در دادگاه­ ها و روند رو به گسترش انواع بزه کاری­ های اجتماعی از ورای قوانین به این حقیقت تلخ مهر تأیید می ­زند که نا­آگاهی و بی­ اعتنایی مردم به مقررات، به مرزهای خطرناکی رسیده است. لذا ضرورت یک رستاخیز همگانی در راستای شناخت نسبی قوانین و اهمیت  و نقش قانون در ایجاد نظم عمومی به شدت احساس می ­شود. بدون شک برخی از دستگاه ­ها، به ویژه وزارت آموزش و پرورش، وزارت ارشاد اسلامی و ... می ­توانند در جهت نیل به اهداف فوق نقش ارزنده ­ای ایفا کنند. نقش رسانه ­های همگانی، به ویژه مطبوعات و رادیو تلوزیون نیز در این مورد از اهمیت ویژه­ ای برخوردار است. سازمان صدا و سیما درجایگاه یک رسانه ملی، رسانه ­ای که از بودجه ی عمومی استفاده می­ کند در این ­مورد وظیفه­ ای بس سنگین بردوش دارد. این رسانه ی مهم و فراگیر می­ تواند به جای تولید و پخش برنامه­ های تکراری، بدون مخاطب و غیرضرور، با استفاده ی منطقی و ضابطه­ مند از وجود اساتید و حقوقدانان، ضمن روشنگری و ارا یه ی آموزش های لازم در این زمینه، ضرورت توجه و احترام به قوانین را در قالب برنامه­ های جذاب و در عین حال آموزنده به مردم گوشزد نماید. همچنین روحانیون و وعاظ دینی می ­توانند با بهره­ گیری از موقعیت ­های اجتماعی خود و منابر و تریبون­ های مختلفی که در اختیار دارند، ضرورت پای ­بندی به قوانین را از دیدگاه دین مبین اسلام به مستمعین خود تبلیغ و تفهیم نمایند و پیامد­های سوء قانون­ گریزی و قانون­ ستیزی را متذکر شوند...